Hij wil zijn mailbox leegmaken. Eén klik, twee klikken… en dan stuit hij op een advertentie voor een safari in Afrika. Zou geweldig zijn! Maar hij heeft het geld niet. Oh ja, even checken of zijn salaris al binnen is. Wacht… die incasso. Dat bonnetje moet hij nog opzoeken. Kut, die boete moest ook nog betaald worden.

Zijn hoofd schiet alle kanten op en hij voelt zich diep mislukt. Hij belandt verlamd op de bank, mokkend over alles wat niet lukt en waarom het bij anderen wel lijkt te lukken. Elke gedachte lijkt een startsein om in beweging te komen, maar wordt direct lamgeslagen door een diepe demotivatie. “Dan maar sporten?” Geen zin. “Dan toch de mails?” Blegh.

De andere keer opent hij een document, tikt een eerste zin en BAM: hij zit erin. Alles voelt scherp en helder. Hij voelt de opwinding van focus, maar ook een onrustige spanning. Alsof hij op een racefiets zit zonder remmen. Hij weet dat hij moet stoppen, maar kan het niet. Uren gaan voorbij, tot zijn blaas protesteert en hij beseft dat hij al die tijd verdwaald is in een detail dat nooit zoveel aandacht verdiende.

Twee uitersten, één mechanisme.

Bij ADHD kan zijn motivatie- en aandachtsysteem razendsnel omslaan van chaos naar hyperfocus. Het voelt willekeurig, maar er zit een patroon achter.

De klassieke tekortenbenadering van ADHD legt goed uit waarom zijn brein zo werkt: hoe dopamine anders verdeeld wordt en hersennetwerken anders schakelen. En dat is waardevol, want het geeft taal en erkenning. Maar het is ook onvolledig. De DSM vertelt waar hij last van heeft, maar niet hoe hij een goed leven opbouwt. Het brengt hem van –5 naar 0, maar niet verder.

Om echt verder te komen, moeten we uitzoomen en kijken naar wat mensen laat floreren. Niet alleen naar de stoornis, maar naar de mens erachter. Daar komt de Zelfdeterminatietheorie in beeld: een stevig wetenschappelijk model dat laat zien welke drie psychologische basisbehoeften cruciaal zijn voor motivatie van binnenuit:

• Autonomie
• Binding
• Competentie

Het model sluit naadloos aan bij het neurodiversiteitsperspectief: niet zijn ADHD ‘fixen’, maar ontdekken hoe hij, met zijn brein, richting, energie en voldoening kan vinden.

Want hij leeft niet voor zijn ADHD en hij heeft de intrinsieke waarde om verder te kijken dan ‘overleven’. Niet van –5 naar 0, maar van 0 naar +5!

In zijn keynote neemt hij je mee door die route in zijn brein en hoe hij deze drie basisbehoeften inzet om zichzelf te reguleren van binnenuit. Je ontdekt hoe chaos ook creatief kan zijn, en hoe hyperfocus kan veranderen in productieve flow, zodra je begrijpt hoe hij zelf aan het roer komt.